Het leek of hij voor het eerst gezien en gehoord werd. Mijn herkenning en erkenning van hem en zijn talenten, in combinatie met de praktische handvatten, deden iets met hem. En met zijn omgeving.

Tenminste. Als ik er was.

Zodra ik opstond van de keukentafel bleef er weinig meer van over. Dat gebeurde wel vaker, dat het even meer tijd nodig had voor er zichtbaar en merkbaar resultaat was. Ik ging ondertussen gewoon door met het verdiepen en uitvergroten van de tools waarmee hij makkelijker zou kunnen leren op zijn manier en probeerde ondertussen te achterhalen wat hem, en zijn gezin, tegenhield. 

“Mijn moeder verstopt altijd alles”, zei hij op een keer. Kreeg ik hier ineens een metafoor in mijn schoot geworpen? Als je altijd alles verstopt, hm, en je kunt het niet eens meer terugvinden. Waar staat dat voor? Dat je van binnen ook alles maar verstopt, zodat niemand, ook jij zelf niet het ooit nog terugvindt? Mooie dingen die je verstopt gaan dan verloren. Lelijke dingen blijven liggen rotten en doen hun werk want ze willen, ze moeten gezien worden.

“Dan koopt ze bijvoorbeeld snoep en dan krijgen we er allemaal eentje of twee soms. De rest verstopt ze want anders zijn ze de volgende dag op, denkt ze dan. Dat doet ze met alles hoor, koekjes, fruit. En soms kan ze het zelf niet meer vinden. Of het is bedorven. Echt hoor, mama is altijd alles kwijt.”

Ondertussen was moeder in kasten en lades naarstig op zoek naar de map met alle oefeningen. “Ik heb het meteen na de vorige keer dat je er was weggestopt en nu kan ik m toch nergens meer vinden.” 

“Zie je wel”,  lachte hij, “zo blijft het natuurlijk wel mooi geheim allemaal” en hij rolde dramatisch met zijn ogen. 

Ik besluit op huisbezoek te gaan. Op een rustige avond. Zonder cliëntje praten met moeder. En ja, mijn vermoeden werd bevestigd. Het grote visuele talent van haar kind werd verstopt. School mocht het absoluut niet weten, de klas ook niet, hij mocht het niet aan zijn vriendjes vertellen. Opa en Oma waren ook tegen dus die hadden ze ook maar niets verteld. Een ingesleten patroon, een diep gewortelde behoefte om normaal te willen zijn en aardig gevonden willen worden. In de definitie van tot in perfectie willen voldoen aan de verwachtingen die ze dacht dat anderen van haar zouden kunnen hebben.  

“En toch zocht je hulp bij mij?”

“Ja, maar zijn vader weet het ook niet hoor. Ik dacht dat we hem hiermee wel stiekem konden helpen zodat alle testen en onderzoeken misschien niet meer nodig waren.” 

Deels mocht ik vervolgens een traject met haar lopen in het zoeken naar hoe patronen te doorbreken. De spiegel was bijna wreed in het begin maar met vallen en opstaan ontdekte ze waar het vandaan kwam. Ze veranderde met kleine stapjes en bijna onmiddellijk had dat zijn weerspiegeling in het gezin. Alsof je ramen en deuren wijd openzette na een lange tijd van afwezigheid en de lente binnen mag komen.

Deels gingen we samen op mijn initiatief naar school. Daar hing de loodzware dreiging van blijven zitten want bij alle scores liep hij achter. En zijn gedrag was reden om hem te laten onderzoeken. ADHD werd genoemd, dyslexie, speciaal onderwijs. IQ testen en onderzoek om autisme uit te sluiten. Kortom het bekende pijnlijk beperkte arsenaal waar sommige scholen altijd maar weer gebruik van lijken te moeten maken zodra een kind niet past in hun onderwijs. Nadat de lucht was geklaard, emoties waren geuit, misverstanden waren opgehelderd viel het stil aan tafel in de in de directeurskamer. De schoolleider en de IB-er tekenden er op los bovenop hun dikke dossiers. De leerkrachten keken wat ongemakkelijk naar hun tekenende collega’s. Moeder friemelde nog met haar zakdoek. 

“Het valt mij op dat jullie heerlijk zitten te doodelen”. 

Ik had meteen ieders aandacht. Pennen werden neergelegd. De ‘schuldigen’ keken wat verbouwereerd, de leerkrachten tevreden.

“Enig idee waarom jullie dat doen?”

De schoolleider keek naar zijn krabbels en toen weer naar mij. “Ja”,  knikte hij, “dat doe ik als het moeilijk wordt en ik heel hard moet nadenken voor een oplossing of als ik me wil concentreren tijdens een saaie vergadering. Niet dat het nu saai is hoor!”

“Mijn cliëntje doet dat ook tijdens uw instructie, toch?”

“De leerkrachten keken elkaar aan en knikten heftig. “Ja, inderdaad. Heel irritant. Alsof het hem geen biet interesseert wat ik zeg.”

“Zou het mogen, als u uw standpunt voor eventjes durft los te laten, dat hij dat juist doet om zich beter te kunnen concentreren op wat u allemaal zegt?”

Er werd wat voorzichtig instemmend gehumd, blikken werden uitgewisseld maar er kwam geen ontkenning.

“Wist u dat mijn cliëntje van elke vlinder en bijensoort in Europa de naam kent? En de latijnse namen? En deze foutloos kan schrijven? Ze met eindeloos geduld prachtig kan natekenen, alleen door goed te kijken? Dat hij heeft geleerd hoe hij ze op schaal kan natekenen en dat dus ook zelf uitrekent? Dat hij in zijn tuin precies weet wat hij moet doen om vlinders en bijen te helpen overleven? Wist u dat hij door zijn opa wordt opgeleid tot imker en daarvoor heel veel parate kennis nodig heeft? Wist u dat hij zijn zusje dagelijks bijna foutloos voorleest, met slechts hier en daar een ander woord dan dat er staat maar wel met dezelfde betekenis?”

En zo ging ik nog even door. Ze luisterden met onverdeelde aandacht. Toen ik was uitverteld viel er de bekende grootse en meeslepende stilte waar ik zo van hou. 

“Zo kennen wij hem helemaal niet”, verwoordde een leerkracht eindelijk zachtjes wat ze stilletjes allemaal dachten, gezien het instemmende geknik. 

Na een broodnodige pauze leek de directeurskamer ineens lichter en ruimer, zat iedereen op het puntje van zijn stoel en keken we elkaar weer aan. We mochten samen op een andere manier kijken naar zijn gedrag in de klas. We mochten samen vanuit een nieuwe invalshoek zijn leerstijlvoorkeur beoordelen en proberen  daarop beter aan te sluiten. Hij hoefde zijn talent niet langer te verstoppen en hij werd stukje bij beetje meer gezien en gehoord in de klas en daarbuiten. Moedige moeders zijn het en  dappere schoolteams zodra ze anders durven te kijken naar hun ‘lastige’ leerlingen. 

*****