De leerkracht had een A4 opgesteld met probleemgebieden waaraan ik diende te werken. Tijdens de kennismaking zweeg hij. De ouders herhaalden en benadrukten, zonder zich te laten onderbreken, elk probleem in hun eigen woorden. Hij bleef zwijgen. Op de vraag waar hij goed in was haalden de ouders slechts hun schouders op. Daar ging het toch niet om? Na een lange stilte vroeg ik wat er volgens hem aan de hand was. “Ik wil alleen maar naar een andere school. Naar een meester of juf die me wel aardig vindt.” De huidige leerkracht had hem achteraan in de klas neergezet, naast alle andere ‘lastige’ kinderen. Als straf. Alleen de uitverkoren, brave, stille kinderen zaten vooraan….

Een man aan het roer in een boot op het water.

Hoe  ik het ook omschrijf, in wezen komt het er op neer dat ik met wat ik doe, de ander in een nieuwe wereld zet, vol ongekende mogelijkheden. Hier mogen ze zijn wie ze zijn met wat ze weten. En dat is veel. Ik leer ze hun eigen radertje te zijn. Zelf aan het roer te staan. Niet voor niets is dat vanaf het begin het enige beeld op mijn visitekaartje. 

Het lijkt er veel op dat we dagelijks ervaren allemaal in hetzelfde schuitje te zitten en gedwongen worden te roeien met dezelfde riemen. Omdat ons is afgeleerd zelf onze boot te besturen. Van nature zijn we allemaal nieuwsgierig, willen we dingen uitzoeken, uitproberen en ervaren. Vanaf groep 1 worden we echter gestuurd door volwassenen met nauwelijks ruimte voor eigen inbreng. De nieuwsgierigheid is in groep 3 al volledig ingedamd en gefrustreerd. Dat hebben we niet in de gaten omdat het gemeengoed is, we zitten allemaal in datzelfde schuitje en dan zal het wel zo horen. Zo leren we nooit hoe we ons zelf kunnen sturen. Daarom zijn we ook zo’n makkelijke prooi voor de overheid, kerk, farmacie en commercie. 

Hoe geef je het kind zijn autonomie terug? 

Door oprecht te luisteren bijvoorbeeld. Niet altijd meteen nee zeggen, niet ongebreideld alleen maar ja zeggen. Maar te luisteren naar het verhaal achter de vraag.

Ga op zoek naar je eigen natuurlijke nieuwsgierigheid en ga van daaruit met ze in gesprek.

Kijk eens anders naar wat jij ‘lastig‘ gedrag noemt. Meestal is dat een teken dat je hun autonomie inperkt. Het is een roep om gehoord en gezien te worden als zelfstandig denkend wezen. 

Leg uit waarom je iets wilt van je kind en vraag om uitleg als zij iets van jou willen. 

Laat elk autoritair gedrag achterwege. Bewaar dat voor levensbedreigende situaties waarvoor het bedoeld is.

Erken de gevoelens in de innerlijke wereld van je kind. Elk gevoel. Zonder enig oordeel. Help ze vanuit je neutraal ernaar te kijken.

Heeft de omgeving, meestal de school of de leerkracht, een probleem met bepaald gedrag van jouw kind, vraag dan als eerste aan hem of haar wat er aan de hand zou kunnen zijn. Want dat vergeten we bijna altijd. We signaleren van alles en gaan dan buiten het kind om op zoek naar oplossingen. 

Laten we elkaar de autonomie teruggeven. Geef het kind zijn autonomie terug. Sta elkaar weer toe de ruimte in te nemen om te zijn wie we zijn. Niet wat anderen vinden dat of hoe ze zouden moeten zijn. Als rolmodel ben ik vooral mij. Zonder mij ook maar iets aan te trekken hoe de omgeving mij vindt en tegelijk geen oordeel over mijn omgeving te hebben. Al de problemen waarvan men vindt dat wij ze hebben hoeven niet de waarheid te zijn, zodra je mag weten wat jouw oneindige mogelijkheden zijn. Elk probleem verdwijnt dan in het niet als je jouw eigen capaciteiten  mag zien, ervaren en gebruiken. Hoe meer je jij bent, hoe meer er is en mag zijn van jou, hoe beter het leven wordt, hoe meer er naar je toekomt. 

Na een observatie en een consult met de leerkracht zagen de ouders in dat het probleem niet bij hun kind lag, maar bij de omgeving in dit geval. Als een leerkracht in anderhalf uur tijd drie keer herhaald: ‘Ga jij maar tekenen want jij kunt dat toch niet’, dan is het niet het kind dat een probleem heeft. We hebben hem op een andere school gekregen. Waar hij gezien en gehoord wordt. Vanaf dat moment stond hij open voor de tools om met zijn visuele talent om te gaan. Autonoom.